Cztery gdańskie historie, które warto znać

W ciągu ostatnich kilku miesięcy miałem przyjemność odwiedzić kilka miejsc, których rozwój i chwała związane były z Hanzą. Na początku była to Brugia, ośrodek produkcji sukna, potem Lubeka z Europejskim Muzeum Hanzy, norweskie Bergen, stolica sztokfisza, suszonego dorsza i wreszcie Gdańsk. Z tej okazji chciałbym podzielić się z Wami moimi ulubionymi okołohanzeatyckimi historiami, których bohaterem jest Gdańsk, ale i inne wymienione miasta.

1. Gdańsk był jednym z największych miast regionu. W 1500 roku miał między 25 a 30 tysięcy mieszkańców i był trzykrotnie większy od Amsterdamu. Sto lat później gdańszczan było już około 70 tysięcy,  warszawiaków  zaledwie 9 tysięcy mieszkańców…
2. Nikt nie spodziewał się gdańskich kaprów. Przynajmniej w XV-wiecznej Europie Północnej w której pływali dla tego, kto lepiej zapłacił. W 1468 roku na zlecenie Duńczyków porwali angielskie statki handlowe rozpoczynając tym samym wojnę hanzeatycko-angielską. Zaledwie pięć lat później, gdy wojna jeszcze trwała, najsłynniejszy z kaprów, Paul Beneke przechwycił galerę „San Matteo”, płynącą z Brugii pod banderą neutralnej Burgundii. Łup wyceniono na 48 tysięcy guldenów, a składały się na niego m.in. klejnoty papieża Sykstusa IV i „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga.
3. Mieli rozmach ci kaprowie! No właśnie, Paul Beneke dowodził karawelą „Piotr z Gdańską”, zwaną też „Groot Kraweel (Wielką Karawelą), która miała trzy maszty i aż 50 metrów długości. Był to największy okręt na Bałtyku, a dostał się miastu przez przypadek – przebywał w porcie na naprawie po uderzeniu pioruna, która okazała się na tyle kosztowna, że właściciel zmuszony był zaciągnąć na ten cel pożyczkę. Nagle jednak zmarł, a karawelę za długi przejęli gdańscy rajcy.
4. W Hanzie można było całkiem dobrze zarobić. Tak jak Georg Giese (1497-1562), gdański kupiec, który pełnił funkcję wicedyrektora hanzeatyckiego biura w Londynie. Na imporcie sztokfisza i eksporcie sukna dorobił się majątku i znaczenia, które na jego portrecie podkreślił malarz Hans Holbein. O wspaniałym obrazie znajdującym się w kolekcji Gemaldegalerie w Berlinie możecie posłuchać w krótkim filmie: https://pl.khanacademy.org/humanities/renaissance-reformation/northern/holbein/v/hans-holbein-the-younger-the-merchant-georg-gisze-1532