Cztery gdańskie historie, które warto znać

Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

W ciągu ostatnich kilku miesięcy miałem przyjemność odwiedzić kilka miejsc, których rozwój i chwała związane były z Hanzą. Na początku była to Brugia, ośrodek produkcji sukna, potem Lubeka z Europejskim Muzeum Hanzy, norweskie Bergen, stolica sztokfisza, suszonego dorsza i wreszcie Gdańsk. Z tej okazji chciałbym podzielić się z Wami moimi ulubionymi okołohanzeatyckimi historiami, których bohaterem jest Gdańsk, ale i inne wymienione miasta.

1. Gdańsk był jednym z największych miast regionu. W 1500 roku miał między 25 a 30 tysięcy mieszkańców i był trzykrotnie większy od Amsterdamu. Sto lat później gdańszczan było już około 70 tysięcy,  warszawiaków  zaledwie 9 tysięcy mieszkańców…
2. Nikt nie spodziewał się gdańskich kaprów. Przynajmniej w XV-wiecznej Europie Północnej w której pływali dla tego, kto lepiej zapłacił. W 1468 roku na zlecenie Duńczyków porwali angielskie statki handlowe rozpoczynając tym samym wojnę hanzeatycko-angielską. Zaledwie pięć lat później, gdy wojna jeszcze trwała, najsłynniejszy z kaprów, Paul Beneke przechwycił galerę “San Matteo”, płynącą z Brugii pod banderą neutralnej Burgundii. Łup wyceniono na 48 tysięcy guldenów, a składały się na niego m.in. klejnoty papieża Sykstusa IV i “Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga.
3. Mieli rozmach ci kaprowie! No właśnie, Paul Beneke dowodził karawelą “Piotr z Gdańską”, zwaną też “Groot Kraweel (Wielką Karawelą), która miała trzy maszty i aż 50 metrów długości. Był to największy okręt na Bałtyku, a dostał się miastu przez przypadek – przebywał w porcie na naprawie po uderzeniu pioruna, która okazała się na tyle kosztowna, że właściciel zmuszony był zaciągnąć na ten cel pożyczkę. Nagle jednak zmarł, a karawelę za długi przejęli gdańscy rajcy.
4. W Hanzie można było całkiem dobrze zarobić. Tak jak Georg Giese (1497-1562), gdański kupiec, który pełnił funkcję wicedyrektora hanzeatyckiego biura w Londynie. Na imporcie sztokfisza i eksporcie sukna dorobił się majątku i znaczenia, które na jego portrecie podkreślił malarz Hans Holbein. O wspaniałym obrazie znajdującym się w kolekcji Gemaldegalerie w Berlinie możecie posłuchać w krótkim filmie: https://pl.khanacademy.org/humanities/renaissance-reformation/northern/holbein/v/hans-holbein-the-younger-the-merchant-georg-gisze-1532